نامه های سیاسی میرزا علی خان امین الدوله

در تاریخ ایران بین وقوع جنگ‌های روسیه و انعقاد قرارداد ترکمن‌چای تا استقرار مشروطیت، محدود بزرگانی به عرصه رسیدند که با شناخت دنیای مدرن، به اندیشه نوسازی و مدرنیزاسیون کشور اهتمام داشتند؛ بنیان مدرنیزاسیون در ایران را شاهزاده عباس میرزا در تبریز پی‌ریزی کرد؛ وزیر دانای او، قائم‌مقام آن راه را در حد توان خود و در شرایط مندرس کشور، هموار کرد؛ میرزا تقی‌خان امیرکبیر، پی‌گیر آن اصلاحات در برخی مسایل کشورداری شد و میرزا حسین‌خان سپهسالار، لایه‌هایی دیگر بر مدرن‌سازی ایران افزود؛ در سلطنت نیم‌قرنی ناصرالدین شاه قاجار، به دفعات پروژه نوسازی ایران دچار افت و خیز و بازیگوشی برخی از درباریان سنت‌گرا و متشرعان سنتی شد تا به دوره کوتاه وزارت و ریاست وزرایی میرزا علی‌خان امین‌الدوله، ایده‌های مدرن‌گرایی به عرصه آمد و طولی نکشید که ناکام ماند. مجموعه حاضر را که «نامه‌های سیاسی امین‌الدوله» نامیده‌ام، زنده‌یاد دکتر فریدون آدمیت از آرشیو شخصی خود به من دادند. نشر عمومی تصویر خطی این نامه‌ها بعد از نزدیک به صدوسی سال از نگارش آن‌ها، در داخل ایران به خاطر توقیف کتاب امکان پذیر نشد و توسط دوستی حفظ شد و در ترکیه(۱۳۹۰) به دستم رساند، اینک با تاخیری دوازده ساله به خاطر ناتوانی در بینایی‌ام به صورت اسکن نامه‌ها به خط امین‌الدوله منتشر می‌شود.

علی‌اصغر حقدار
استانبول- شهریور ۱۴۰۲